Dantza hau 1948an Gregorio Santa Cruzek berrarku dantzaeskuratu egin zuen, bere ospakizun garrantzitsuetan dantzatzen zen, Corpus eguneko eta San Juan eguneko prozesioetan zein Eibarko beste festa garrantzitsuetan.
Gaztedik dantza hau 1985ean plazaratu zuen lehen aldiz, urte hartan burutu zen Dantzari Egunaren ospakizunean.
Gregorio Santa Cruzen 1948ko idazki batzuetan agertzen den bezala, eta Eulogio Garate jaunaren arabera, dantza honen jatorria Iparraldean legoke. Honela, Eibarko herriko Ibarzabalgo armagina, herri honetan ospe handikoa zena, Frantziara bidaia ugari burutzen zituen, negozio edo merkatal gaiak tratatzeko. Eulogio Garateren ustez, beronek bidaia hauetakoren baten dantza hau eraman zuen herrira, data ezagutzen ez den arren. Hala ere, ezaguna da herriko mutilek XVII. mendearen amaieran egun berezietan dantza hau burutzen zutela, Korpus eguneko prozesioetan, San Juan egunean edo beste jai handietan. Dirudienez, dantza hau Gabriel Benito Ibarzabali esker heldu ziren Eibarra, berak egiten zituen Frantziarako bidaietatik ekarriibarzabaltakoa; hau Eulogio jaunak egiten duen deskribapenarekin bat dator. Baina Ibarzabal XIX. Mende hasierakoa da, 1820an alkate konstituzionala izanik. Beraz, alde handia dago Eulogio Garatek esanikoaren eta azken ikerketen artean.
Dantza honek desagerpen garai bat izan zuen, berriro ere 1948an aipatutako Gregorio Santa Cruzek Ibarzabal izenez dantza berpiztu zuen arte, Eulogio eta Fernando Garate jaunek emandako informazioaz baliatuz, hau da, musika, mugimenduen plano eta abarrez, eta Eulogiok egindako beste moldapen batzuekin batera, lehenagoko 17 mutilen taldearen ordez 13 neskaz osotutako taldea erabiltzea adibidez.
Dantza bera arku dantza bat da, mugimendu ezberdinekin eta pausu jakin bat jarraituz koreografia bat burutuz egiten dena, koloredun arkuak erabiliz.
Garai baten 17 mutilek osotzen zuten dantza taldea, baina Gregorio Santa Cruzek berpiztutako bertsioan dantza hau neskentzako dantza bihurtu zuen, 13 neskez osotutako taldea izanik gaur egun.
Santa Cruzen irudimena kontuan izanda, imajina dezakegu bere izena duen dantza honek bere ekarpen asko dituela, bera izan baitzen dantza berregin zuena.
Neskek ohiko gorularien jantzia daramate, gona gorriz, alkandora zuriaren gainetik korpiño batez eta pololo zuriz osatua. GoruTraje de hilanderalarien jantzia `Sección Femenina´ delakoak Gerra Zibilean sartu izan zuen, dantza taldeen jantzi tradizionalak berreskuratzearen aldeko programan. Honek ohituren faltsutzea suposatu zuen, baita alde estetikoaren asmakizuna ere. Honen adibide da gona gorria, ohiturei jarraiki gona hau azpikogona gisa erabiltzen baitzen, senarrek emazteei oparitutako azpiko arropa. Gorularien jantziaz gain, lepoan zapi bat loturik ere daramate.
Share On