Emakumeen aurresku edo Lekeitioko Soka Dantza bezala ezagutzen den dantza da. Soka dantzen egitura koreografikoei dagokien dantza da, hau da, partaideak eskuetatik helduta edo beste elementuren baten bitartez helduta, zapiak adibidez, dantzatzen da.
Dantza hau Eguzki dantza edo Eguzki jaia izenez ere ezaguna da, udako solstizioarekin eta errito tradizionalekin duen harreman handia argi geldituz.
Gaztedik dantza hau lehen aldiz 1982ko uztailaren 11n kaleratu zuen urte hartako Santutxuko jaien barruan.
Dantza hau hiru aldiz burutzen zen San Juan eguneko jai handian, Ekainak 24an, lehenengoa goizeko lehenengo mezaren bukaeran, gero mezu nagusiaren bukaeran, eta azkenik arratsaldeko arrosarioaren amaieran. Jai egun honek indarra galtzean, ospakizuna San Pedro egunean ospatzera pasatu zen, gaur egun hala burutzen delarik, Lekeition jai egun nagusia.
Ez dira datu asko ezagutzen dantza honen historiari buruz, honen jatorria ezezaguna izanik kasu gehienetan bezala. Hala ere, orokorrean soka dantzen jatorri bera ezartzea arrazoizkoa dirudi, dantza bien arteko harreman estua kontutan hartuta. Soka dantza XV edo XVI. mendeetatik aurrera da ezaguna. Dantza honen existentziaren lehenengo datu konkretuak 1682 urtekoak dira, gizonezkoen dantzaz gain, emakumeek burututako dantza baten existentzia aipatzen delarik. Badaude bestalde XIX. mendean zehar egindako udal ordainketen agiriak ere.
Dantza honekin gertaera nahiko bitxi baten aurrean gaude, leku askotan emakumearen omenezko dantza ugari egon arren, dantzaren rolik garrantzitsuena gizonezkoek dute (Garaien adibidez). Ez dira ugariak emakumeak soka dantza bat hasteaz arduratzen diren kasuak.
Emakumeen aurreskua edo Lekeitioko Soka Dantza bezala ezagutzen den dantza, soka dantzen egitura koreografikoei dagokien dantza da, hau da, partaideak eskuetatik helduta edo beste elementuren baten bitartez helduta, zapiak adibidez, dantzatzen da.
Aurreskuen, soka dantzen, Ingurutxoen, Ttun-ttunen,… egitura jarraituz, garrantzia edo protagonismoa aurreskulariak eta atzeskulariak dute.
Soka dantzan zehar ere zubiak ageri dira, sokako dantzariek kontrola izateko asmoz edo, sokan sartutako norbait duina zen edo ez jakiteko. Duina ez izanez gero zubia ixten zen eta pertsona hori soka uztera derrigortzen zen.
Eguzki dantza, soka dantzetan gertatzen den bezalaxe, beste dantza batzuez bukatzen da: fandangoa eta arin-arina, neskek sokan sartutako mutilekin batera dantzatzen dituztenak.
Dantza honetan erabiltzen den gaur egungo janzkera XIX. mendekoa da: gona beltz luzeak, alkandora zuria eta sorbaldetan Manilako xalak, garai hartan hain ezagunak zirenak.
Share On