Lanestosa Bizkaiko probintziako mendebaldean aurkitzen den herria da, Kantabriako Erkidegoarekin muga eginez. Herri honetan urtero, abuztuaren 5ean, Elurretako Andra Mariaren omenezko jaiak ospatzen dira, dantza hau burutuz. Dantza hau gainera Enkarterrietako eskualdean mantendu den dantza bakarra da.
Gaztedik dantza hauek lehenengo aldiz 1981ean burutu zituen.
Lanestosako jaiei eta dantzei buruzko lehenengo aipamenak XVII. mendekoak dira, nahiz eta idazki hauetan ez den definitzen zein dantza egiten zen ezta mota ere. Garai honetan dantzak eta jaiak San Francisco egunean burutzen ziren, gaur egun galduta dagoen jai eguna.
Lanestosako dantzen lehenengo erreferentzia 1727koa da, Corpuseko eta Elurretako Andra Mariaren eguneko jaietako dantzen bilakaerak jasotzen dituen idazki baten. Andra Mariaren ospakizuna XVIII. mendetik gaur egunera arte mantentzen da.
Ikuskizuna bi jardunalditan banatzen da, goizekoa eta arratsaldekoa. Goizeko emanaldian, meza nagusia amaitu ondoren, dantzariak prozesioan doaz Ama Birjinaren irudiarekin batera, apaindutako elorri makilekin elkartuta bilakaerak eginez aurrerantz eta atzerantz. Konpartsa buruzagiak darama, taldearen biladanzas de Lanestosakaerak zuzentzeaz arduratzen dena. Ibilbideak plazara zuzentzen ditu dantzariak. Bertan, Ama Birjinaren omenezko aurreskua, ‘salve’a eta arku dantza egiten dira.
Arratsaldez, bazkaldu ostean, diru biltzea dator. Honetan, herriko kaleetan zehar era alaian dantzatzen da herriko kaleetan etxez etxe jendea goratuz eta ordainean dirua lortuz.
Dantza honetan egiten diren bilakaerak beste herrialde batzuetako pabiloidun ezpata dantzetan egiten diren irudien oso antzekoak dira, Iztuetaren Gipuzkoako ezpata dantza adibidez.
Dantzariek alkandora eta praka zuriak, koloredun zapiak, zinta gorridun abarketa zuriak, gerriko gorria eta buruko zapia daramate, zapi hau dantzarien ezkontza-eraztunari lotuta zegoena batzuetan.
Share On